www.wrz39.fora.pl

rrober

Lądowa Obrona Wybrzeża była zasadniczym ugrupowaniem Wojska Polskiego na wybrzeżu i obejmowała oddziały broniące rejonu Gdyni i Oksywia oraz oddziały wydzielone, blokujące główne kierunki spodziewanego ataku nieprzyjaciela i osłaniające zasadniczą linię obrony. LOW posiadała mniej więcej siłę dywizji piechoty – chociaż szczególne braki występowały w zakresie uzbrojenia w artylerię i broń przeciwpancerną. Siły LOW wzmacniało szereg oddziałów rezerwowych i ochotniczych.
Obowiązki dowódcy LOW pełnił płk piech. Stanisław Dąbek – nominalnie dowódca Morskiej Brygady Obrony Narodowej. Szefem sztabu LOW był ppłk dypl. Piech Marian Sołodkowski.
W skład Lądowej Obrony wchodziły następujące oddziały:

Oddział Wydzielony „Wejherowo” – pod dowództwem ppłk piech. Kazimierza Pruszkowskiego.

OW „Wejherowo” był początkowo rozmieszczony na pozycji osłonowej na zachód od Wejherowa, na 14-kilometrowym odcinku obrony od Warszkowa do Jeziora Żarnowieckiego. Zadaniem OW było opóźnianie ataku nieprzyjaciela i cofanie się w kierunku Redy i Gdyni. Oddział tworzyły następujące pododdziały:
1 Pułk Morski Pułk Strzelców – dow. ppłk piech. Kazimierz Pruszkowski
- I batalion mjr Seweryn Byszek:
1 kompania strzelców – dow. kpt. Wacław Skubik,
2 kompania strzelców – dow. kpt. Stanisław Kossek,
3 kompania strzelców – dow. kpt. Tadeusz Nowicki,
1 kompania ckm – dow. por. Tadeusz Witoszyński,
- II batalion – dow. kpt. Kazimierz Twardowski:
4 kompania strzelców – dow. ppor. Stanisław Skowron,
5 kompania strzelców – dow. por. Michał Śpiegolski,
6 kompania strzelców – dow. ppor. Alfons Olkiewicz,
2 kompania ckm – dow. ppor. Stanisław Michalin,
- pluton artylerii piechoty MPS (w składzie dwóch armat 75 mm wz.02/26),
- Batalion Obrony Narodowej „Puck V” – dow. mjr Jan Zagłoba-Smoleński:
1 kompania – dow. kpt. Tadeusz Florkowaki
2 kompania – dow. kpt. Tadeusz Janiga
3 kompania – dow. por. rez. Jan Handzlik,
Oddział Wydzielony „Redłowo” - dowódca: ppłk piech. Ignacy Szpunar
OW „Redłowo” przesłaniał rejon Gdyni od południa. Oddział tworzyły następujące formacje:
2 Pułk Morski Pułk Strzelców – dow. ppłk Ignacy Szpunar
- I batalion – dow. kpt. Jan Wysocki:
1 kompania strzelców – dow. kpt. Kazimierz Kostecki,
2 kompania strzelców – dow. ppor. Józef Bieniarz,
3 kompania strzelców – dow. por. Józef Stefaniak,
1 kompania ckm – dow. por. Władysław Fedajko,
- II batalion – dow. mjr Witold Skwarczyński:
4 kompania strzelców – dow. por. Marian Woźniak,
5 kompania strzelców – dow. por. Andrzej Matuszak,
6 kompania strzelców – dow. kpt. Antoni Kowrygo,
2 kompania ckm – dow. kpt. Franciszek Olszewski,
I Batalion Rezerwowy - dowódca – kpt. Izajasz Chwalimir Pochwałowski:
1 kompania strzelców – dow. por. Jan Bartoszczyk,
2 kompania strzelców – dow. por. Marian Kujawa ,
3 kompania strzelców – dow. por. Albin Wnuk,
1 kompania ckm – dow. por. Tadeusz Sozański,
- pluton artylerii piechoty MPS – dow. Wiesław Szarras (w składzie dwóch armat 75 mm wz.02/26),
- 111 pluton artylerii pozycyjnej (w składzie dwóch armat 76,2 mm wz.02, trzecia armata tego plutonu znajdowała się na Westerplatte).

Oddział Wydzielony „Kartuzy” – pod dowództwem mjr. Władysława Sikorskiego

Zadaniem OW „Kartuzy” było utrzymywanie łączności z Armią „Pomorze”, której pozycje znajdowały się Korytarzu Pomorskim i w Borach Tucholskich, na południe od obszaru bronionego przez LOW. W skład OW wchodziły następujące pododdziały:
- Batalion Obrony Narodowej "Kartuzy IV" – dow. kpt. Marian Mordawski:
1 kompania – dow. kpt. Roman Wasilewski,
2 kompania – dow. kpt. Michał Pikuła,
3 kompania – dow. kpt. Stanisław Grajski,
- Batalion Obrony Narodowej "Gdynia II" – dow. mjr Władysław Sikorski:
4 kompania – dow. kpt. Tadeusz Fryc
5 kompania – dow. kpt. Michał Ziobrowski
6 kompania – dow. kpt. Kazimierz Osuch-Nowicki (odszedł do Armii "Pomorze"),
- pluton artylerii na platformach kolejowych– dow. por. Zygmunt Budzyński.

W składzie Lądowej Obrony Wybrzeża znajdowały się jeszcze pododdziały, które rozmieszczono głównie w rejonie Gdyni i Oksywia:

Morska Brygada Obrony Narodowej pod dowództwem ppłk. Stanisława Brodowskiego
- Batalion Obrony Narodowej "Gdynia I" – dow. mjr Stanisław Zaucha:
1 kompania – dow. kpt. Stanisław Rolny,
2 kompania – dow. kpt. Wojciech Topa,
3 kompania – dow. kpt. Jan Jarzębowski,
kompania ckm – dow. por. rez. Bolesław Polkowski,
III Batalion ON"Gdynia III" – dow. mjr Franciszek Piotrowiak:
7 kompania – dow. por. rez. Hipolit Walkowski,
8 kompania – dow. por. rez. Ignacy Mirewicz,
9 kompania – dow. kpt. Stanisław Kubarski,
- Batalion Marynarzy (sformowany z rezerwistów Marynarki Wojennej oraz ochotników z obsługi portu w Gdyni) – dow. kmdr ppor. Zygmunt Horyd:
1 kompania – dow. kpt. mar. Antoni Kremer,
2 kompania – dow. kpt. Stanisław Borysiewicz,
3 kompania – dow. kpt. Leon Doborski,
kompania ckm (4 ckm) – dow. por. Ludwik Wolski
- II Batalion Rezerwowy – dow. kpt. Jerzy Wierzbowski:
1 kompania – dow. por. rez. Wojciech Sabat,
2 kompania – dow. por. Stefan Konwicki,
3 kompania – dow. ppor. rez. Michał Jarząb,
kompania ckm – dow. por. rez. Władysław Kozłowski,
- III Batalion Rezerwowy – dow. kpt. Eugeniusz Nowalsetti:
1 kompania – dow. por. Franciszek Kowalski,
2 kompania – dow. por. Daniel Szyca,
3 kompania – dow. por. Jan Zamoyski,
kompania ckm – dow. kpt. Ludwik Kąkol.

Morski Dywizjon Artylerii Lekkiej pod dowództwem mjr. Władysława Kańskiego:
- 1 bateria – dow. kpt. mar. Józef Małkiewicz,
- 2 bateria – dow. por. Eugeniusz Kloc,
- 3 bateria – dow. por. Stanisław Głuszyk.
W skład dywizjonu ogółem wchodziły 4 armaty morskie 105mm oraz 7 armat morskich 75mm.

1 Morski Dywizjon Artylerii Plot. dowodzony przez kmdr ppor. Stanisława Jabłońskiego:
- 1 bateria plot. – dow. por. mar. Marian Rostowski (2 armaty plot. 75 mm wz. 1922/1924 na stałych stanowiskach betonowych, ze schronami amunicyjnymi, 2 ckm plot. wz. 08/15),
- 2 bateria plot. – dow. kpt. Zenon Kumorkiewicz (2 armaty plot. 75 mm wz. 1922/1924 na stałych stanowiskach betonowych, ze schronami amunicyjnymi, 2 ckm plot. wz. 08/15),
- 3 bateria plot. – dow. kpt. Władysław Faczyński (2 armaty plot. 75 mm wz. 1922/1924 na stałych stanowiskach betonowych, ze schronami amunicyjnymi, 2 ckm plot. wz. 08/15),
- 4 bateria plot. – dow. kpt. Józef Janowicz (2 armaty plot. 75 mm wz. 1922/1924 na stałych stanowiskach betonowych, ze schronami amunicyjnymi, 2 ckm plot. wz. 08/15),
- bateria „Canet” na Oksywiu – dow. kpt. Antoni Ratajczyk (2 armaty 100mm),
1 kompania ckm plot – dow. por. Czesław Małaszkiewicz,
3 kompania ckm plot – dow. ppor. Kazimierz Ciążyński.

Morski Dywizjon Żandarmerii – dow. mjr Władysław Herzog:
1 Morski Pluton Żandarmerii Gdynia Oksywie – dow. por. Marian Litwiniak,
3 Morski Pluton Żandarmerii w Gdyni – dow. por. Adam Krzywicki.

Morska Kompania Reflektorów – dow. kpt. Marian Gołębiowski

Morska Kompania Łączności – dow. kpt. Serafin Zieliński

Batalion Saperów – dow. mjr Rudolf Fryszowski
Morska Rezerwowa Kompania Saperów – dow. kpt. rez. Marian Zasztowt
126 kompania saperów – dow. por. Henryk Orleański
127 kompania saperów – dow. kpt. Ludwik Paprocki
Kolumna autobusów LOW – dow. kpt. Mieczysław Iwański
Szwadron „Krakusów” Obrony Narodowej – dow. por. Mieczysław Budek
Morski pluton gazowo chemiczny – dow. por. Feliks Domaszewski
Pluton kolarzy LOW – dow. ppor. Jan Skupień
Kompania Policji Państwowej pod dow. por. Józefa Serednickiego

Oddziały Ochotnicze w obronie Gdyni
Planowano utworzenie Morskiej Brygady Ochotniczej pod dowództwem ppłk. st. sp. Mariana Hyli w składzie:
1 batalionu ochotniczego – dowódca ppłk st. sp. Stanisław Wężyk
2 batalionu ochotniczego – dowódca mjr st. sp. Stanisław Hochfeld
3 batalionu ochotniczego – dowódca kpt. rez. Ludwik Synowiec
Faktycznie utworzono kilka kompanii ochotniczych, które działały osobno, podporządkowane do oddziałów liniowych oraz Obrony Narodowej. Część oddziałów powstała z Drużyn Robotniczych przy PPS, które wcześniej pracowały przy budowie umocnień polowych. Ze względu na niedostatek uzbrojenia postanowiono niektóre oddziały wyposażyć (do czasu uzbrojenia w broń zdobytą na Niemcach) w kosy osadzone na sztorc oraz inną broń drzewcową. Oddziały te przybrały miano Kosynierów Gdyńskich lub Czerwonych Kosynierów.

W skład sił zgromadzonych w Rejonie Umocnionym „Hel” (dowodzonym przez komandora Włodzimierza Steyera) wchodziły następujące oddziały:
• IV baon KOP "Hel" dowodzony przez mjr Jana Wiśniewskiego (utworzony z kompani odwodowej i kompani ckm batalionu KOP "Sienkiewicze" oraz kompani odwodowej Pułku KOP "Sarny"), składał się z:
- 10 kompanii strzelców - dow. por. Kazimierz Giluń,
- 11 kompanii strzelców - dow. kpt. Stanisław Wiśniowski,
- 12 kompanii przeciwdesantowej - dow. por. Jan Wojciechowski,
- 13 kompanii przeciwdesantowej - dow. por. Emil Okińczyc,
- 4 kompani ckm - dow. por. Henryk Borkowski,
- komisariatu „Hel” Straży Granicznej (2 plutony SG)
- 41 baterii przeciwdesantowej (2 działa 75mm Schneider),
- 42 baterii przeciwdesantowej (2 działa 75mm Schneider),
• Dywizjon Artylerii Nabrzeżnej - dow. kmdr ppor. Stanisław Kukiełka:
- 31 „cyplowa” bateria nadbrzeżna im. H.Laskowskiego - dow. kpt. mar. Zbigniew Przybyszewski (4 działa Bofors wz.30 152,4 mm),
- 32 „grecka” bateria nadbrzeżna - dow. por. mar. Kazimierz Wnorowski (2 działa 105 mm Schneider),
- 33 „duńska” bateria nadbrzeżna - dow. por. mar. Adam Rychel (2 działa 105 mm Schneider),
- 43 bateria przeciwdesantowa - dow. por. mar. Witold Prowans (2 działa 75 mm Schneider),
• kompania karabinów maszynowych (12 ckm Maxim 08 ),
• 2 Morski Dywizjon Artylerii Plot. - dow. kpt. mar. Marian Wojcieszek (6 dział plot. 75mm, 12 dział plot. 40mm):
- 21 bateria plot. - dow. kpt. mar. Ignacy Dziubiński (2 działa Schneider kal. 75 mm/L-50 wz. 22/24),
- 22 bateria plot. - dow. por. Wiktor Janowski (2 działa Schneider kal. 75 mm/L-50 wz. 22/24),
- 23 bateria plot. - dow. por. mar. Eugeniusz Gąsiorowski (2 działa Schneider kal. 75 mm/L-50 wz. 22/24),
- 24 bateria plot. - dow. por. mar. Wacław Krzywiec (8-12 dział Bofors 40 mm wz. 36),
• 36 bateria plot. (utworzona po rozpoczęciu działań wojennych z trzech rufowych dział Bofors wz.34/36 120 mm zdjętych z ORP „Gryf”),
• kompania ckm plot. (10 nkm 13,2 mm Hotchkiss: 3 w samodzielnym plutonie na zachód od Jastarni, 7 porozdzielanych pomiędzy baterie) - dow. kpt. Stanisław Kieszniewski,
• kompania karabinów maszynowych plot. (16 ckm Maxim 08 ) – rozmieszczona w portach i na cyplu,
• Morski Dywizjon Żandarmerii: 2 pluton na Helu - dow. kpt. Bolesław Żarczyński
• półkompania łączności,
• kompania obsługi portów.